Zoekresultaten

De Bertha von Suttnerstraat in Meerwijk is een straat waar de huizen ruim en vriendelijk ogen.  Baron Von Suttner Bertha heette voluit Gravin Kinsky von Wchinita und Tettau en werd geboren in 1843 in Praag, dat toen nog bij Oostenrijk hoorde.  Haar moeder vergokte het familiekapitaal en Bertha gaat in 1873 werken als gouvernante voor de kinderen van baron Von Suttner. Ze wordt hals over kop verliefd op de broer van de baron, Arthur van Suttner. I n de ogen van de familie was Bertha geen goede partij en werd ze ontslagen om de jonge geliefden uit elkaar te houden. Parijs Achteraf gezien een geluk bij een ongeluk, want ze reisde naar Parijs en ontmoette Alfred Nobel, de uitvinder van dynamiet. Bertha ging voor hem werken als secretaresse. Haar loopbaan bij Alfred duurde kort, maar de basis was gelegd voor een levenslange vriendschap.  Onterfd Het bloed kroop echter waar het niet gaan kan; Bertha keerde terug naar Oostenrijk en trouwde in het geheim met Arthur. De familie was woedend en het jonge paar werd onterfd. Bertha en Arthur vertrokken naar Georgië en gingen beiden aan de slag als onderwijzer en journalist, en maakten reportages over de Russisch-Turkse oorlog. Doorbraak Bertha had een vlotte pen en ze brak in 1899 door met haar Roman Die Waffen nieder! Ze beschreef de oorlog niet als een eervolle strijd om bezit en land, maar als een nachtmerrie voor moeders die hun kinderen verliezen en vrouwen die als weduwe in armoede achterblijven. Haar boek vertolkte het gevoel dat vele mensen niet onder woorden konden brengen. Het boek is in twaalf talen vertaald, ook in het Nederlands, en nog steeds te koop via Bol.com . Vredesbeweging Haar roem steeg tot grote hoogte en ze reisde door Europa en Amerika om haar boodschap over vrede te verkondigen. Bertha was de grondlegger van de eerste vredesbeweging.  Daarnaast organiseerde ze conferenties en mede door haar inspanning kwam er in Den Haag het Vredespaleis. Bertha was een van de mensen die Alfred Nobel inspireerde om zijn fortuin te gebruiken om een prijs in stellen.  Nobelprijs Bertha ontving in 1905 als eerste vrouw de Nobelprijs voor de vrede. Ze werd in haar woonplaats Wiesbaden als een heldin ontvangen, maar totaal genegeerd in haar geboorteland Oostenrijk. Pas bij de invoering van de euro in 2002 kreeg Bertha eindelijk eerherstel en werd haar gezicht afgebeeld op de Oostenrijkse 2 Euromunt. Tekening van Peggy Woudsma. Dit artikel is eerder verschenen in het Nieuwsblad Rodi editie Haarlem

Ik weet niet hoe het met u gesteld is, maar ik haast me altijd over de Grote Markt alsof de duivel me op de hielen zit. Zo’n mooi plein, waar de historie voelbaar is en generaties pasgetrouwde Haarlemmers opgetogen het stadhuis verlieten. Het doet me bijna fysiek pijn als ik zie hoe het mooiste plein van Haarlem erbij ligt. Kijk voorbij de dagelijkse stroom toeristen die zich vergapen aan al dat moois en zie dat de Grote Markt liefde en aandacht nodig heeft. (Foto: Noord-Hollands Archief) Laten we beginnen met de onderhandelingen tussen de familie Raiola en de gemeente over de Verweyhal op. Zolang deze nog niet zijn afgerond blijft het pand op de hoek van de Grote Markt ontoegankelijk en weinig aantrekkelijk, zoals een rotte kies in een verder toch al niet zo’n schoon gebit. Een kleine ergernis is de witte tegel ter hoogte van de viskraam. In 2015 won Haarlem een prijs voor de beste markt en dat werd bekroond met feestelijke tegel. Jaar na jaar werd de afbeelding valer en nu rest er alleen een vage herinnering in het plaveisel. Verscholen beeld Het beeld van de schrijver Harry Mulisch staat wat verscholen naast de Hoofdwacht. Een bescheiden plek voor een niet zo’n bescheiden schrijver die zich bovendien nooit erg vleiend over onze stad uitliet. Het beeld toont zijn peinzende hoofd terwijl hij nadenkt over een briljante strofe. Wist u dat er lichtjes in het achterhoofd van het beeld zijn verwerkt? Die zijn helaas al jaren stuk. 'Maak er wat moois van' Ik ben ervan overtuigd dat iedereen het beste voorheeft met de Grote Markt. Maar het debat over de Zonnevechter sleepte meer dan 15 jaar, voordat – eerlijk is eerlijk- toch nog onverwacht het besluit viel om het beeld te verplaatsen. Hou die dadendrang vast en maak vaart met de herinrichting en het opknappen van de Grote Markt. Het lijkt wel of iedere object onder een andere afdeling valt. Alsof je willekeurig een stapel stenen, wat takken en emmer aan een bouwvakker geeft met de opdracht ‘maak er wat moois van’. De Grote Markt zou erg opknappen als iemand de regie pakt en liefdevol, consequent en daadkrachtig deze plek de eer betoont die het waard is. Een persoon die van losse elementen een samenhangend geheel kan maken, zodat we kunnen blijven genieten van het mooiste plein van Europa. deze column is eerder verschenen in het Haarlems Nieuwsblad

De Louis Hartzstraat is een rustige en brede zijstraat van de Vincent van Goghlaan in de kunstschildersbuurt in Parkwijk. Het straatnaambordje onthult niet meer dan zijn naam en het onderschrift schilder, en zelfs op Wikipedia is er geen pagina gewijd aan Louis Jacob Hartz, zoals hij voluit heette. Louis werd geboren in Amsterdam uit een familie van Joodse beurshandelaren en diamantairs.  Toch vond zijn werk de weg naar de koper Na een paar studiereizen naar het voormalige Perzië, Tunesië en andere exotische landen, en wat omzwervingen in Nederland streek hij met zijn gezin in Katwijk neer waar hij het leven op het strand vastlegde. De kijker ziet lezende dames onder een parasol, vissers die een boot het zand op sleuren of stoere werkpaarden in de branding.  Zijn levenswerk ging in vlammen op Louis gebruikte harmonieuze rustige tinten waardoor je als toeschouwer de zon door het wolkendek voelt prikken en het geschreeuw van de meeuwen in de lucht hoort. Louis leefde teruggetrokken, deed niet zo veel aan tentoonstellingen, maar toch vond zijn werk de weg naar de koper. Verwoestende brand In 1920, hij woonde al in Heemstede, verwoeste een brand zijn Katwijkse atelier inclusief honderden schilderijen. Zijn levenswerk ging in vlammen op. Louis legde nadien toe op het portretteren en dat leidde tot meer bekendheid en erkenning.  Frans Hals Museum Toch werd pas een jaar na zijn overlijden een overzichtstentoonstelling gehouden in het Frans Hals Museum. Het museum heeft nog steeds drie tekeningen van Louis in het bezit, maar ze zijn zo broos dat zij helaas niet voor het publiek toegankelijk zijn.  In 1939 stond er een grote tentoonstelling gepland in het Stedelijk Museum in Amsterdam, maar die werd vanwege de oorlogsdreiging afgelast. Tijdens de bezetting werden veel van zijn schilderijen uit voornamelijk Joodse huizen en instellingen door de bezetter geroofd en naar Duitsland overgebracht. Familie Hartz Soms wordt er nog werk van Louis in de kunsthandel aangeboden, o.a. uit de erfenis van een van zijn vijf kinderen. De zoon van Louis, Sem Hartz (1912 – 1995) was in de Tweede Wereldoorlog ondergedoken, en ontwierp in die periode lettertypes voor Joh. Enschedé. Sem werd nadien een internationaal bekende graficus en postzegel- en bankbiljettenontwerper. In tegenstelling tot zijn vader heeft Sem wel een eigen wikipedia-pagina maar opvallend genoeg is er geen Haarlemse straat naar hem vernoemd. Meer lezen over de familie Hartz:  www.joodsvirtueelmusuem.nl Woon jij in een straat die vernoemd is naar iemand die onterecht vergeten is? Stuur een berichtje naar  mar.overbeeke@gmail.com en wie weet is jouw straat de volgende in deze rubriek.

.  Een grasveld, enkele speeltoestellen, omzoomd door huizen uit de jaren negentig; het Catherina van Tussenbroekplein is een lieflijk plekje in Haarlem Oost. In deze wijk zijn de straatnamen vernoemd naar uitblinkers in de gezondheidszorg. Catherina was al 28 toen ze startte op de universiteit omdat ze eerst de opleiding tot onderwijzeres had afgerond. Patiënten  Na haar afstuderen vestigde Catherina zich als arts in Amsterdam met de specialisatie vrouwen- en kinderzorg. Ze kon met de hand op haar hart verklaren dat zij nog nooit een man in haar spreekkamer had ontvangen, de zeden uit die tijd schreven voor dat vrouwelijke dokters alleen vrouwelijke patiënten behandelden. Of Catherina daar erg rouwig over was, is niet bekend. Feministe Waarschijnlijk was ze te druk met het bepleiten van de vrouwenzaak in het algemeen want behalve arts, sprak zij zich ook andere zaken uit. In 1898 was een Catherina van de sprekers op de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid en hield een rede ‘Over het tekort aan levensenergie bij onze jonge vrouwen en meisjes’. De vrouwen uit de hogere kringen hoefden weliswaar niet te werken voor hun geld, ook andere zinvolle activiteiten waren er niet bij. In feite waren ze aan huis gekluisterd in afwachting van een huwelijkspartner. Ingesnoerd Ook in ander opzicht was de bewegingsvrijheid van jonge vrouwen uit de gegoede milieus beperkt. De dames waren ingesnoerd in een keurslijf van baleinen en korsetten zodat ze een welgevormd figuur kregen. Catherina maakte zich hard voor het afschaffen van het knellende korset dat niet allen de bewegingsvrijheid beperkte, maar ook het symbool was van het kwijnende lusteloze meisjes op de canapé. Studiefonds Ze maakte zich kwaad over de illegale abortussen waardoor veel vrouwen het leven verloren en pleitte voor betere zorg aan vrouwen en hogere straffen voor aborteurs. Ze kreeg een hoogleraarschap aan de universiteit aangeboden, maar sloeg het aanbod af omdat ze voldoende tijd wilde overhouden voor haar eigen dokterspraktijk. In 1926, een jaar na haar overlijden, werd door bewonderaars van het werk en gedachtengoed van Catherina een studiefonds voor vrouwelijke wetenschappers opgericht. Tot op de dag van vandaag kunnen vrouwelijke universitaire onderzoekers een financiële bijdrage aanvragen bij het Dr. Catharina van Tussenbroekfonds. Zo blijven haar idealen voor een gelijke maatschappij ook nu nog levend. Woon jij in een straat die vernoemd is naar iemand die onterecht vergeten is? Stuur een berichtje naar mar.overbeeke@gmail.com en wie weet is jouw straat de volgende in deze rubriek. Eerder verschenen in het Rodi Nieuwsblad Haarlem Illustratie Peggy Woudsma

Ons huis was gevuld met familie, zonder plichtplegingen deden de tantes een schort voor en sloten zich op in de keuken. Stapels sandwiches en kopjes koffie vonden hun weg naar de huiskamer, die steeds benauwder werd door de sigarettenlucht. Ik bleef de meeste tijd in onze slaapkamer. Soms als ik wakker schrok uit een droom waarbij twee mannen met dode ogen en een bizarre grijns naar onze voordeur liepen, daalde ik de trap af op zoek naar warmte en troost. De gesprekken vielen stil zodra ik in de deuropening stond. De redding kwam van tante Loes. ‘Lieverd’ zei ze ‘lieverd toch. Wat een rampspoed heeft het verkeer jullie gebracht’. Ik knikte en pakte het glas water dat Joke aangaf. Het valt me nu pas op dat ik haar gezichtje vaker had gezien tijdens mijn verblijf in de slaapkamer. Ze zette stilletjes een glas water op het nachtkastje, deed de ramen open en zorgde dat het rouwbezoek niet langer bleef dan twee kopjes koffie. Ze veegde de stoep, poetste het aanrecht en zorgde dat melkboer de boodschappen achter het huis afleverde. Ze was zowel schim als aanwezig en voerde terloops alvast haar eigen huishouding. Op een avond leunde ik over de trap en zag haar in de keuken appelmoes koken. Het lievelingskostje van Rob. Samen met de suiker vielen haar tranen in het spetterende gele vocht. Ze draaide het gas uit en schonk de loeihete appelmoes in een schaaltje. Na afloop gaf de uitvaartleider een plastic zakje.  Ik wist al zonder te kijken dat het zijn horloge was dat we voor zijn achttiende verjaardag kochten bij juwelier Koelemeier in de Pasmansteeg. In gedachten zag ik Rob met een vlugge beweging het horloge omdoen en daarna met een vochtige vinger het glas oppoetsen voordat hij uit beeld verdween. Ik probeerde om dichter bij Rob te komen door het leer te strelen dat zijn arm had omhelsd. Het leer was donker en dof geworden van oud huidvet. Door te wrijven bracht ik mijn cellen in contact met zijn cellen, toch was het een zinloze exercitie.

Het is geen geheim dat het Kenaupark, de Yvonne van Genniphal en de Hannie Schaftstraat zijn vernoemd naar krachtige vrouwen. Maar kent u Lizzy Ansingh of Charley Toorop? Vrouwen die we alleen nog kennen van een straatnaambordje. In deze nieuwe rubriek zetten we de schijnwerpers op de straatnamen van onterecht vergeten personen. In de eerste editie aandacht voor Lizzy Ansingh. Straat zonder huisnummers Je loopt zo voorbij aan de Lizzy Ansinghstraat in het nieuwbouwwijkje Neo Deo in Haarlem Noord. Op het terrein van het voormalige ziekenhuis St Johannes de Deo verschenen vooral koophuizen uit het hogere segment. Geen wonder dat de straatnaamcommissie koos voor namen van gerenommeerde schilders, zoals Breitner en Mauve. De Lizzy Ansinghstraatje bevat geen voordeuren en dus ook geen huisnummers. Dit kleine straatje is slechts een voetgangerspaadje van de Breitnerstraat naar het schoolplein van de basisschool. Amsterdamse Joffers Lizzy Ansingh (1875 –1958) volgde, samen met andere vrouwelijke leerlingen, een apart lesprogramma op de Amsterdamse Rijksacademie voor de beeldende kunst, want om redenen van zedelijkheid werden de dames niet toegelaten tot de lessen met naaktmodellen. Met haar klasgenoten vormden ze een hecht collectief van vrouwelijke kunstenaressen. Een journalist gaf ze de naam Amsterdamse Joffers, een titel die ze graag als geuzennaam adopteerden. Lizzy schilderde vooral poppen, speelgoed en poppenhuizen, tijdloze onderwerpen die zoals zij zelf omschreef ‘Wat je er in wilt zien, kun je er in zien’ Ze maakte kunstreizen naar Rome, Parijs, Florence en Milaan in een tijdperk dat het niet gebruikelijk was dat vrouwen er alleen op uit trokken. De Amsterdamse Joffers waren het cliché van rijke dames die uit liefhebberij schilderen en dat is terecht en onterecht, Ja, het waren bemiddelde dames maar Lizzy en haar vriendinnen verkochten genoeg schilderijen, boeken en andere kunstwerken om te kunnen leven van de kunst. Ze waren bekend, geliefd en werden geroemd in de kranten van destijds. Tot ver na het overlijden van Lizzy was zij een bron van inspiratie voor vrouwelijke kunstenaars. Eerherstel? In 2026 is er in het Frans Halsmuseum een tentoonstelling van een andere Amsterdamse Joffer, Coby Ritsema. Is het geen idee om Lizzy Ansingh eerherstel te bieden en een schilderij van haar erbij te hangen? Woon jij in een straat die vernoemd is naar iemand die onterecht vergeten is? Stuur dan een berichtje naar mar.overbeeke@gmail.com en wie weet is jouw straat de volgend in deze rubriek. Eerder gepubliceerd in het Nieuwsblad Haarlem van 10 juli 2024

In  het ABC-architectuurcentrum aan het Groot Heiligland is een kleine maar boeiende tentoonstelling te vinden over de Haarlemse wijk Sinnevelt. Het thema is de opbouw na de Tweede Wereldoorlog, en het fascinerend om te zien hoe gras en zand in een rap tempo verdwijnen en er woningblokken, basisscholen twee verzorgingshuizen uit de grond werden gestampt.  Wat dat betreft was de huizennood toen niet zoveel anders dan tegenwoordig. Behalve foto’s en maquettes worden er ook interviews met buurtbewoners afgespeeld, en dat leidde tot een aangename verrassing. Ik herkende een jeugdvriend, iets ouder geworden, maar nog steeds welbespraakt. Ik was destijds een jaar of zeventien, en zat in de examenklas op het Marnix. Hij was iets ouder en maakte net als ik deel uit van een vriendengroep van jongeren tussen 17 en 20 jaar, waarvan de meesten in de hoogste klassen van de middelbare school zaten of net waren begonnen aan hun eerste baan. Ton, de jeugdvriend op het scherm, sprak zijn lof over het wonen in deze wijk. Rustig en groen, kortom een fijne woonplek. Met een glimlach dacht ik terug aan een interview met hem in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De jeugdvriend vertolkte de stem van onze generatie, er is voor jongeren niets te doen in Sinnevelt! Geen buurtkroegje, niks nada! Met de term ‘burgerlijk’ vatte hij het ongenoegen samen. Onze grootste vrees was, behalve het vallen van de atoombom, om vast te roesten en een gezapig leven te leiden, oftewel burgerlijk te worden. In dat woordje Burgerlijk zat alle afkeer samengebald. Wij, de eindexamenlichting van 1978, zouden het wel eens helemaal anders gaan doen. Natuurlijk werd ik na verloop net zo burgerlijk als iedereen, met een relatie, kinderen en een koopwoning. En ik vind het heerlijk! Het is opnieuw examentijd. Ik wens de lichting van 2024 veel succes toe! Je staat aan het begin van een onbekend avontuur, stap met lef en zelfvertrouwen in de trein naar jouw toekomst. Of je nu een advocaat, een wereldverbeteraar, een stukadoor of een influencer wordt: het draait allemaal om de keuzes die je maakt en de passie die je volgt. Blijf jezelf uitdagen, blijf jezelf vernieuwen want in een wereld vol mogelijkheden is er altijd ruimte om anders te zijn, om jezelf te zijn, zelfs om burgerlijk te worden. Ga ervoor, en maak van de toekomst jouw eigen meesterwerk.

Het verhaal is af Ik ben blij en dankbaar dat ik samen met mijn levenspartner mag wonen op een unieke plek in het Garenkokerskwartier. Maar alles went, ook wonen in een monument. Ik weet inmiddels dat de trap 14 treden telt en nog eens 10 treden om onze voordeur te bereiken. Er zitten al een paar vlekken op de houten vloer en nog zo wat van die zaken. Wat blijft zijn de mensen. Ik heb geprobeerd om het verhaal te vertellen over de leerlingen die hier op school hebben gezeten, hun grote en kleine belevenissen die zich als voetnoot meanderen tijdens de grote maatschappelijke omwentelingen vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. Heb je interesse in het boekje? De oplage is bijna uitverkocht en het boek is niet meer in de boekhandel te verkrijgen. Neem contact met mij op als je alsnog een exemplaar wil ontvangen.

Ik ben dol op Haarlem en wil ervoor altijd blijven wonen. Oké, klein minpuntje: elke woning die nieuw op de huizenmarkt komt wordt verkocht aan Amsterdammers die het vervolgens van boven tot onder strippen en er visgraatparket en zwarte stalen kozijnen in plaatsen. Maar ik snap die Amsterdammers wel. Er zitten namelijk alleen maar voordelen aan Haarlem en de Haarlemmers. Ik zet ze voor je op rijtje. Illustratie: Eric J. Coolen 1. De rust Een dagje Amsterdam is natuurlijk leuk, maar niets is fijner dan van het station naar huis te wandelen zonder klingelende trams en roekeloze taxi’s. 2. De natuur De Bolwerken, Reinaldapark, de Haarlemmerhout, Caprera en de Wijngaardtuin doen qua natuur, diversiteit en aankleding niet onder voor het Vondelpark, maar zijn wel een stuk rustiger (én schoner). 3. Het buurtgevoel Grote kans dat je je buurtjes links en rechts en aan de overkant kent. Dat de buurman jouw pakjes aanneemt. Of dat je een sleutel hebt van de buren zodat jij de katten eten kunt geven, als zij op vakantie gaan. Niet te klef, toch dichtbij. 4. Bekende Haarlemmers Hier kun je zomaar Mart Smeets, Mylou Frencken of Jacqueline Govaert tegenkomen. Uiteraard wonen er in Amsterdam nog veel meer bekende Nederlanders. Maar hé, dit zijn onze BN’ers! Kun je zomaar op de Grote Markt tegenkomen. 5. Verrassende musea Het aloude Teylersmuseum ken je natuurlijk al, net zoals het Frans Halsmuseum en het Verwey museum Haarlem met de wonderschone tentoonstelling over 90 jaar Thé Tjong- Khing . Topmusea die zowel de Haarlemmer als de verwende toerist tevredenstellen. 6. De natuur, deel 2 Haarlem ligt ingeklemd tussen het Spaarne en de duinen met daarachter de Noordzee. Boven ons vinden we het Noordzeekanaal en de weilanden en richting het zuiden straks in het voorjaar de bollenvelden. Waar vind je nu op zo’n korte afstand zulke afwisselende landschappen? Nergens toch? 7. Het vertrouwen Oké toegegeven, Haarlem is ook weer niet zo landelijk dat het verstandig is om de achterdeur van het slot te laten, maar er zijn nog plekken waar ze goed van vertrouwen zijn. Op de Elswoutslaan bijvoorbeeld. Daar kun je bij een onbemand stalletje verse eitjes kopen. Of bij de talloze minibiebjes waar je gratis een boek mag meenemen. 8. De skyline van een ‘big city ’ Kom je tegenwoordig vanaf de Schipholweg de stad inrijden, dan zie je aan je rechterhand woningen en bedrijfspanden met grootstedelijke allure. De hoge gebouwen en de strakke gevels bieden niet alleen veel Haarlemmers onderdak, met deze entree schudden we eindelijk de provinciaalse veren af. 9. Sport Oei. Dit is wel een gevoelig puntje. Onze rood-blauwe leeuwen van HFC Haarlem sneefden al in de vorige eeuw jammerlijk, terwijl onze grote broer Ajax nog steeds hoge ogen in de voetbalcompetitie gooit. Gelukkig ging het sportpionier Pim Mulier niet alleen om het winnen maar ook om het meedoen. Wel goed dat we hem in ere houden met een eigen sportpark. 10. Volop muziek, vertier en evenementen Grote evenementen zoals Haarlem Culinair, Haarlem Jazz & More waar veel liefhebbers op afkomen maar ook kleinere belevenissen zoals de pub quiz met Jack Spijkerman in het Theater de Liefde. Straks weer het theaterspektakel op het plein voor de Schouwburg. Haarlem staat bol van de initiatieven die het voor ons allemaal een beetje leuker maken. En wat is jouw reden om een blije Haarlemmer te blijven? Deze column is eerder gepubliceerd in Haarlems Nieuwsblad

Op een steenworp afstand van de Bavo op de Grote Markt vind je Anno Haarlem, een piepklein gratis museum naast het stadhuis. Het is bedoeld als een visitekaartje en wegwijzer voor de grotere Haarlemse musea zoals het Frans Halsmuseum en het Teylersmuseum maar Anno Haarlem is met de originele eeuwenoude tegelvloer, een collectie oude memorabilia  sowieso een bezoekje waard.   In een filmzaaltje kun je een animatiefilm bekijken waarin je in vogelvlucht wordt meegenomen in de geschiedenis van Haarlem. Opvallend is dat het verhaal over Lautje als uitvinder van de boekdrukkunst niet in de film voorkomt. Vrijwilligers vertellen honderduit Maar de grootste attractie van dit museum zijn toch wel de vrijwilligers. Deze keer zijn Hugo en Peter aanwezig, twee heren die met smaak en enthousiasme vertellen over de uitgestalde attributen, zoals een fikse kogel die gebruikt is tijdens het Spaanse beleg in 1573. Weet u waar de uitdrukking ‘de kogel is door de kerk’ is ontstaan? Hugo vertelt ‘er was een bijziende voorganger die tijdens de schriftlezing niet zo goed de letters in de bijbel kon onderscheiden. Hij moest zich steeds naar voren buigen om te kunnen lezen, terwijl er buiten gevochten werd. Het was dan zijn geluk, of misschien wel goddelijke voorzienigheid, dat hij  op het moment van afschieten net weer voorover boog zodat de kogel in de kerkmuur achter hem insloeg. Er zit muziek in een bankbiljet Peter gaat verder met een ander verhaal. ‘Het is redelijk bekend dat Mozart als 8-jarig jongetje op het Muller-orgel in de Bavo heeft gespeeld. Misschien kwam die wel hier naartoe omdat hier muziekstukken gedrukt werden. Destijds een technisch geavanceerd proces, want als een muzieknootje te hoog of laag wordt afgedrukt, klinkt dat natuurlijk niet meer zoals de componist het bedoeld heeft. Maar de firma Enschedé was het wel gelukt. Een leuk detail is dat het drukken van muziekstukken uiteindelijk geleid heeft tot het drukken van bankbiljetten. De sleutel, het symbool aan het begin van een toonladder, is lastig af te drukken en dus ook moeilijk na te maken. De ontwerp van de eerste bankbiljetten was gemaakt van meerdere in elkaar gedraaide en over elkaar heen buitelende muzieksleutels.’ Dit museum geeft glans aan de Haarlemse geschiedenis, vooral door de enthousiaste vrijwilligers. Denk je dat je ook wel een sterk Haarlems verhaal kunt vertellen? Je kunt je nog aanmelden als vrijwilliger, check daarvoor de website van Anno Haarlem . Anno Haarlem | Visit Haarlem   Illustratie Peggy Woudsma. Dit artikel is eerder verschenen in het Haarlems Nieuwsblad van 29 mei 2024

De bomen spreken hier hun eigen eeuwenoude taal. Het fluisterende bladerdek biedt troost aan de rouwenden, vormt een sierlijke guirlande op een bruiloft, biedt verkoeling op hete dagen en beschutting tijdens malse zomerbuien. In het najaar zullen de bladeren vallen, verkruimelen en opgaan in de bodem van oude druivenranken, en al die tijd leest hij onaangedaan verder. Hij ziet niet dat de wind de haren van de peuter verwarren, hoort niet haar verrukte kreten op de schommel, ruikt niet de geurige aroma’s van de marktkramen op de Grote Markt. Hij ziet niet dat de lente uiteenspat in tien tinten groen, met een rood accent van een bijna uitgebloeide tulp. Het beeld van Godfried Bomans, de eens zo gevierde schrijver, ziet niet wat wij zien, namelijk een unieke plek waar cultuur, natuur en geschiedenis samenkomen. De verscholen parel aan de voet van de Bavo, onze Wijngaardtuin.

Het vinden van een datum voor de presentatie had wat voeten in de aarde, maar na overleg met de boekwinkel en degene die het eerste exemplaar in ontvangst gaat nemen zijn we eruit: vrijdag 16 september om 17.oo uur in Boekhandel De Vries Van Stockum in Haarlem. Elly de Nijs gaat het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Ik had haar anderhalf jaar geleden al gesproken over haar tijd op Mons Aurea, als voormalige docent en directeur. Zij speelt een belangrijke rol in het boek, als representant van een generatie vrouwen die de arbeidsmarkt bestormden. Pas eind jaren tachtig werd het normaler dat vrouwen werkten en blijven werken als er kinderen komen. Er waren nog nauwelijks regelingen voor kinderopvang. De arbeidsparticipatie van vrouwen (het percentage van alle vrouwen tussen de 15 en 65 jaar dat zich aanbiedt op de arbeidsmarkt) bedroeg rond de jaren zeventig zo'n 30%, terwijl dat van de mannen rond de 80% schommelt. Elly, en haar collega's uiteraard, zijn de trendsetters op de arbeidsmarkt. Ik had het al weer makkelijker om werk en kinderen te combineren. Onlangs bracht ik een bezoek aan Elly om de presentatie voor te bereiden, wij dronken koffie bij haar thuis met een schitterend uitzicht over de Bakenessergracht. Terwijl zij bladerde door de drukproef viel ons weer op hoeveel er veranderd is in de afgelopen 60 jaar. Qua kleding, gedrag, lessen, de opbouw van de lessen.... De presentatie is gratis. Leuk als je erbij wilt zijn! Aanmelden is niet verplicht, maar vinden we fijn in verband met de catering. En om te weten hoeveel mensen er willen komen. Aanmelden kan hier